Z wielkiego szacunku do ofiary Jezusa Chrystusa poniesionej na krzyżu za grzechy całego świata tego
dnia nigdy się nie odprawia Mszy świętych. Jest to dzień powagi, skupienia i postu,
w którym szczególnie czci się drzewo krzyża. Od rana trwa adoracja Najświętszego Sakramentu
w Kaplicy Adoracji – nazywanej Ciemnicą. Centrum tego dnia jest Liturgia Męki Pańskiej. Ołtarz jest
tego dnia obnażony: bez krzyża, kwiatów, świeczników i obrusów.
Kapłan ubrany w szaty mszalne czerwonego koloru udaje się do ołtarza, po czym następuje prostracja
i modlitwa (bez wezwania Módlmy się). Przez prostrację należy rozumieć leżenie krzyżem lub padanie
na twarz, które jest wyrazem szczególnego uniżenia się wobec Boga (większego niż klęczenie)
oraz wyrazem głębokiej modlitwy. W liturgii Wielkiego Piątku można wyróżnić kilka zasadniczych
części. Pierwszą z nich jest Liturgia Słowa zawierająca m.in.: odczytanie Męki Jezusa oraz bardzo
rozbudowaną Modlitwę Powszechną sięgająca starożytności chrześcijańskiej. Modlitwę tę stanowi 10
wezwań, z których każde składa się ze wstępu, modlitwy w ciszy, oracji śpiewanej przez kapłana
i aklamacji “Amen”, będącej wyrazem potwierdzenia ze strony ludu.
Następnym bardzo istotnym elementem liturgii jest Adoracja Krzyża. To uroczyste odsłonięcie krzyża
(zakrytego najczęściej od V Niedzieli wielkiego postu). Kapłan dokonuje odsłonięcia w trzech etapach,
za każdym razem śpiewając: “Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata”, na co ludzie
odpowiadają: “Pójdźmy z pokłonem”. Następnie wierni oddają cześć odsłoniętemu krzyżowi,
np. poprzez pocałunek stóp ukrzyżowanego Jezusa. W tym czasie śpiewa się pieśni pasyjne.
Po Adoracji Krzyża następuje Komunia Święta. Obrzędy Komunii Świętej są pozbawione przekazania
znaku pokoju. Komunia rozdawana jest z Hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek. Podczas Komunii
nakrywa się obrusem ołtarz oraz ustawia świece i mszał. Po Komunii wszystko zostaje zniesione.
Ostatnia część podstawowej liturgii Wielkiego Piątku to procesja do Grobu Pańskiego. Zgodnie
z wielowiekową tradycją po ukończeniu liturgii Męki Pańskiej, przenosi się Najświętszy Sakrament
do Grobu Pańskiego i wystawia do adoracji. W kaplicy Grobu Pańskiego powinien być ołtarz, choćby
przenośny i tabernakulum do przechowywania puszek z Najświętszym Sakramentem. Monstrancję
nakrytą welonem można wystawić na ołtarzu lub na tronie, który powinien być umieszczony blisko
ołtarza. Kapłan i posługujący, po krótkiej adoracji w ciszy udają się do Zakrystii.

Przygotowania